Jabuka kao sveže voće ima najveću potrošnju među kontinentalnim voćem tokom cele godine. Senzoričke osobine kao što su čvrstoća ploda, ukus i izgled su veoma značajni parametri kvaliteta, ali osim njih od velikog značaja je i sadržaj hranljivih komponenti.
Jedan od načina za produženje sezone čuvanja i prodaje plodova jabuke je primena odgovarajućih tehnologija čuvanja.
Danas se koriste savremene hladnjače sa niskim sadržajem kiseonika (LO), veoma niskim sadržajem kiseonika (ULO) i najnoviji tip hladnjače sa dinamički kontrolisanom atmosferom preko praćenje fluoroscencije hlorofila (DCA-CF).
DCA-CF sadrži ekstremno niski sadržaj kiseonika da bi se redukovalo disanje i odložilo dozrevanje plodova. Direktan efekat DCA-CF hladnjače je limitiran na period čuvanja unutar komore, dok efekat 1-MCP tretmana se može nastaviti i posle vađenja plodova iz hladnjače. 1-MCP tretman može inhibirati sintezu isparljivih organskih komponenti redukujući aromu voća, dok je negativni sporedni efekat manje izražen na plodovima koji su izloženi čuvanju u DCA-CF.
Drugi način koji se koristi za produžetak čuvanja i trajašnosti klimakteričnih plodova jeste primena bioregulatora koji inhibiraju aktivnost etilena.
Methylcyclopropene (1-MCP) je osnova nove tehnologije čija se primena povećava da bi se popravio stepen čuvanja plodova posle berbe i održao njihov kvalitet.
1-MCP deluje preko preferencijalne interakcije sa receptorima etilena, tako da inhibira efekat kako endogenog tako i egzogenog etilena i tako uslovljava usporavanje procesa dozrevanja plodova i produkcije etilena u njima. Koristni efekti 1-MCP preko usporavanje disanja i produkcije etilena ogledaju se u usporavaju dozrevanje plodova i ublažavanju nekih fizioloških bolesti koje se javljaju tokom dozrevanja, a izazvane su etilenom.
Ozbiljni fiziološki poremećaji na plodovima se mogu ispoljiti tokom čuvanja jabuka u hladnjačama, a površinski skald je jedan od glavnih oštećenja na plodovima sorte greni smit. Skald ne zahvata meso ploda, a prepoznaje se kao prisustvo braon fleka nepravilne veličine na pokožici ploda. Plodovi brojnih sorti jabuke imaju veliku osetljivost na ovu pojavu, posebno kada su ubrani u nedozrelom stanju. Primena MCP u koncentarciji od 625-900 μl l-1 sprečava pojavu skalda. On deluje tako to što smanjuje sadržaj svih komponenti koje utiču na pojavu skalda : alfa-farnesene (AF), konjugovanih triena (CT) i ukupnih antioksidanata (AO), i povećava stabilnost ćelijske membrane.
Osim kod sorte greni smit, MCP može smanjiti pojavu skalda i kod sorte crveni delišes. Plodovi sorte greni smit tretirani sa 1-MCP se uspešno mogu čuvati i u hladnjačama sa normalnom atmosferom pri čemu zadržavaju dobre senzorne karakteristike u odnosu na plodove tretirane sa DPA ili netretirane plodove.
Izvor: dipl. inž. Goran Đorđević, PSSS Smederevo
Foto: Scott Bauer, USDA Agricultural Research Service, Bugwood.org, Joseph LaForest, University of Georgia, Bugwood.org, Free Images
