Botulizam je intoksikacija hranom koja je kontaminirana neurotoksinima bakterije Clostridium botulinum. Oboljenje je opisano kod divljih ptica, barskih ptica, domaćih plovuša i živine, pri čemu dominiraju simptomi pareze i paralize.
Uzročnik bolesti je bakterija Clostridium botulinum koja proizvodi neurotoksine. To je anaerobna bakterija veoma raširena u prirodi. Rizična je ona hrana koja pruža povoljne uslove za rast i razmnožavanje bakterija, a dostupna je za ptice i živinu. Ptice i živina su osetljive na toksine tipa A i C koji se stvaraju na temperaturi od 22 do 37°C, a ne uništavaju ga želudačna kiselina, probavni fermenti ni sunčeva svetlost.
Zaraza je ustanovljena na svim kontinentima kod 69 vrsta ptica iz 21 porodice. Bolest se najčešće javlja kod domaćih i divljih plovuša koje žive na ribnjacima i okolnim kanalima i barama. Ptice se najčešće inficiraju uginulom ribom, ređe ribom ili mesom iz konzervi, leševima životinja, loše uskladištenim ribljim brašnom i toksinom inficiranih larvi nekih insekata. Kod nas je bolest ustanovljena 1999. godine, na jednom ribnjaku u Vojvodini, u intenzivnom uzgoju divljih pataka, pri čemu je uginulo oko 400 pataka iz čijih organa je izolovan Clostridium botulinum. Masovna uginuća pataka se dešavaju u SAD gde bolest ima i poseban naziv „Western duck sickness“. Bolest je, u stvari, intoksikacija pri čemu se endotoksini stvaraju u digestivnom traktu, crevima u koja se kolonizirao Clostridium botulinum.
Inkubacija traje nekoliko sati do dva dana. Simptomi bolesti se ispoljavaju paralizom mišića glave, vrata i ekstremiteta. Ptice ne jedu, leže, tako što donji deo tela polože na tlo ili padnu na stranu, vrat je ispružen napred ili savijen u stranu ili prema leđima. Kod nekih su krila opuštena, oči zatvorene, membrana niktitans prolabira napolje, izražena dijareja i na kraju nastaje uginuće.
Terapija je moguća pomoću specifičnog serumskog antitoksina tipa C i simptomatska, ali se ona ekonomski ne isplati.
Preventiva se svodi na pravilnu ishranu i adekvatno skladištenje hrane za ptice, kao i stalno sprovođenje mera DDD.
Izvor: veterina.info/“Bolesti živine“ (dr Dušan B. Orlić, dr Miloš Kapetanov)
Foto: Pixabay
