Ekspozicija ili položaj terena u odnosu na strane sveta, utiče na svetlost, temperaturu i vlažnost, a svaka ekspozicija ima svoje povoljne i nepovoljne osobine.
Na većim nadmorskim visinama, južne ekspozicije su najbolje osvetljene, najtoplije i najsuvlje, dok su severne, logično, slabije osvetljene, hladnije i vlažnije.
Što se tiče severne ekspozicije terena, ukoliko je nadmorska visina veća od 450 m, plodovi dunje ne uspevaju da dozre o čemu moramo voditi računa pri podizanja zasada. Kod južne ekspozicije terena dunja daje najbolje rezultate i postiže se najbolji kvalitet plodova.
Po povoljnosti za gajenje dunje, odmah posle južne ekspozicije dolaze jugoistočna, jugozapadna, istočna i zapadna ekspozicija.
Nagib je vrlo značajan u ostvarivanju rentabilne proizvodnje u voćarstvu, zbog toga što utiče na količinu vlage, temperaturu i svetlost terena. Pored toga, on ima uticaja na mogućnost primene mehanizacije i pojavu erozije.
Tereni sa blagim nagibom od tri do pet stepeni su najpogodniji za uzgoj dunje – imaju znatnu prednost nad ravnim površinama, a ta prednost se ogleda u izraženijem strujanju vazduha, pa je manja opasnost od izmrzavanja.
Strujanje vazduha zavisi i od drugih činilaca, a pre svega da li se radi o otvorenim ili zatvorenim položajima.
Površine sa nagibom od pet do devet stepeni nije potrebno terasirati. Na njima je dovoljno izgraditi bankine, odnosno grebenasta uzvišenja sa kanalima na gornjoj strani za prihvatanje doteklih voda iz međuspratova. Širina bankine trebalo bi da je najmanje 2,5 m i mora da obezbedi prolaz mašinama. Bankine se postavljaju u pravim konturnim linijama sa dužinskim padom 0,5 do 1%. Dunje se sade paralelno sa bankinama, sa redovima odmah uz bankine.
Površine čiji je nagib veći od 9 stepeni moraju se terasirati, pri čemu se daje kontra pad od oko 5% i pad po dubini od 0,5 do 1%. Da bi se izveli viškovi vode sa terasa, oni se moraju prekidati na određenim dužinama uz uređenje kanala za odvođenje vode.
Što se tiče mreže puteva, ona mora biti uređena tako da omogući ulazak mašina na terase. Ako je nagib terena od 10 do 15 stepeni troškovi terasiranja se znatno povećavaju.
Tereni sa nagibom od 30 i više stepeni nisu pogodni za gajenje dunje.
Kad su u pitanju ravnice, one su idealne za podizanje zasada dunje što se tiče mehanizacije. Međutim ravnice su slabije osvetljene, pri čemu se mora voditi računa prilikom podizanja zasada i povećati međuredno rastojanje kako bi se omogućilo dovoljno svetlosti.
Izvor: vocarstvo.rs
Foto: madein.md
