Pesticidi su toksične supstance koje deluju tako što sprečavaju, suzbijaju i uništavaju organizme koji negativno utiču na gajene biljke.
Ove supstance imaju svoju primenu protiv raznih vrsta insekata, glodara, mikroorganizama, bakterija, gljivica, virusa i drugi organizama koji su štetni za biljke. Ali, pesticidi su veoma štetni za ljudski organizam, tako da čak i male količine ovih supstanci mogu da izazovu teške posledice.
Glavni uzroci trovanja pesticidima u poljoprivredi su nekvalitetna zaštitna odeća, neadekvatni radni uslovi, kao i nepažnja. Pesticidi dospeli u životnu sredinu ugrožavaju ljude i živa bića u neposrednom kontaktu, kao i unošenjem u organizam putem plodova koji su tretirani određenim preparatima.
U osnovi otpornosti raznih vrsta biljaka prema pesticidima leže njihove biohemijske razlike u razmeni materije u fiziološkoj reakciji na ova jedinjenja. Uticaj pesticida na biljke počinje od momenta kontakta i prodora kroz lišće, stablo i korenje. Većina herbicida i insekticida sistematskog delovanja, akaricidi i neki fungicidi dosta brzo prodiru i kreću se po biljci, ispoljavajući opšti uticaj na celu biljku. Neki preparati koji su lokalnog tipa, lokalizuju se na mestima prvobitnog prodora ispoljavajući lokalno dejstvo.
Kod biljaka u razvoju, pesticidi u biljku prodiru uglavnom kroz lišće u obliku tečnosti i pare. Pri nedostatku vlage u biljci pesticidi prodiru kroz ćelijsku zid. Pesticidi uneti u zemljište mogu čak u zavisnosti od primenjene doze i vrste preparata promeniti sastav zemljišne mikroflore.
Opšti pokazatelj dejstva pesticida na mikrofloru jeste biološka aktivnost zemljišta. Herbicidi se relativno brzo razlažu u zemljištu i njihova primena u preporučenim dozama ne odražava se negativno na zemljišnu mikrofloru.
Masovna upotreba pesticida ima svoje negativne posledice i dugoročna štetna dejstva na ekosistem, pa samim tim i na čoveka i njegovo zdravlje. Dalji tok negativnog dejstva pesticida u životnoj sredini određuju procesi transformacije i kretanja, od kojih su zbog potencijalne dužine trajanja i budućih posledica najznačajnije one koje se dešavaju u zemljištu.
Izvor: master inženjer zaštite bilja Violeta Stanković, PSSS Požarevac
Foto: Steve Manning, Invasive Plant Control, Bugwood.org, R. Scott Cameron, Advanced Forest Protection, Inc., Bugwood.org