Virus mozaika krastavca (Cucumber mosaic virus ) je široko rasprostranjen patogen velikog broja povrtarskih biljaka.
Broj obolelih biljaka paradajza ovim virusom retko prelazi 15 odsto, ali rast i razviće obolelih biljaka u toj meri su poremećeni da ne daju nikakav rod ako su zaražane početkom cvetanja.
Ovaj virus na paradajzu prouzrokuje veoma teške patološke promene. Prvi simptomi se ispoljavaju u vidu blagog šarenila koje sa razvojem bolesti postaje sve upadljivije. Razvijeni izdanci podležu dubokim morfološkim promenama dobijajući končast izgled poznat kao ’nitavost paradajza’.
Obolele biljke zaostaju u porastu, kržljave su, a kolenca su im često zbijena. Virulentni sojevi izazivaju nekrozu duž lisnih nerava, crtičaste nekrotične pege duž stabala i plodova. Ponekad dolazi do izumiranja lastara. U združenoj zarazi sa virusom mozaika duvana prouzrokuje sterilnost cvetova. Formirani plodovi su sitniji, čvrsti, slabog kvaliteta.
Ovaj virus se održava u velikom broju jednogodišnjih i višegodišnjih domaćina, među kojima se nalaze gajene i korovske biljke. Među povrtarskim biljkama domaćini su krastavac, dinja, tikva, spanać, salata. Od višegodišnjih biljaka domaćini i izvori zaraze su lucerka, crvena i bela detelina. Sa zaraženih na zdrave biljke virus se može širiti sokom, što je značajno kod rasada, kao i biljnim vašima na neperzistentan način. Virus se održava i prenosi ostacima zaraženih biljaka u zemljištu. Ovaj način prenošenja je od posebne važosti u proizvodnji rasada i biljaka u zaštićenom prostoru. Ne prenosi se semenom.
Od mera zaštite značajno je sledeće – Rasad proizvoditi na zemljištu u kojem nema ostataka zaraženih biljaka. Proizvodnja rasada treba da je udaljena od višegodišnjih leguminoza koje su najčešće zaražene ovim virusom. Redovno suzbijati korovske biljke i vaši. Zaraženi rasad počupati i spaliti. Za proizvidnju u polju primeniti plodored sa predkulturama koje nisu osetljive na ovaj virus (pšenica, ječam).
Izvor: Poljoprivredne savetodavne i stručne službe Srbije
Foto: forestryimages.org