Virus rozetastog mozaika breskve (Peach rosette mosaic virus, PRMV) je kako u Evropskoj Uniji, tako i u Srbiji, svrstan na A1 listu karantinskih parazita. Radi se u virusu koji je opisan u Severnoj Americi (SAD i Kanada), a pojedinačnih nalaza je bilo samo u Egiptu i Turskoj.
Glavni domaćin virusa je američka vinova loza Vitis labrusca, ali su neke sorte V. vinifera, kao i neki hibridi vinove loze takođe osetljive.
Domaćini virusa su i breskva, vrsta borovnice Vaccinium corymbosum, kao i neke korovske vrste (Taraxacum officinale (maslačak), Solanum carolinense i Rumex crispus (kiseljak).
Glavni vektor virusa je nematoda Xiphinema americanum, ali postoje i pojedinačni nalazi o prenošenju putem nematode iz roda Criconemoides.
Dokazano je da se može preneti semenom vinove loze (sorta konkord) i maslačka. Prenosi se kalemljenjem i zaraženim sadnim materijalom.
Virus na breskvi prouzrokuje duži period mirovanja voćaka, mozaik, hlorotično šarenilo listova i skraćenost internodija što izaziva pojavu rozetavosti. Liske su naborane i znatne sitnije.
Na vinovoj lozi, takođe, prouzrokuje skraćenje internodija, zatim savijanje stabla i deformaciju listova. Zaražena vinova loza posle zimskog mirovanja kasnije kreće u odnosu na zdrave čokote, a zapaža se kašnjenje i u cvetanju. Usled savijanja lastara čokot dobija oblik kišobrana. Virus utiče na količinu i kvalitet prinosa. U SAD su zabeležene štete na sorti konkord i do 50%.
Na borovnici prouzrokuje smanjenje i deformaciju lisne površine, te listovi dobijaju srpast oblik.
Mere suzbijanja
Proizvodnja i promet sertifikovanog, zdravog sadnog materijala i karantinske mere predstavljalju osnovu za sprečavanje introdukcije i širenja virusa. Za potrebe karantina se kontinuirano razvijaju molekularne tehnike koje omogućuju detekciju ovog, kao i drugih virusa. Uništavanje korova domaćina virusa i suzbijanje nematoda su mere za ublažavanje daljeg širenja virusa.
Izvor: „Viroze biljaka“ (prof. dr Ferenc Bagi, prof. dr Stevan Jasnić, doc. dr Dragana Budakov – Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet)
Foto: W.R. Allen, Agriculture and Agri-Food Canada, Bugwood.org
