Pri niskim temperaturama različiti delovi biljke različito reaguju – neki su otporniji dok, na primer, cvetovi ne trpe temperaturu ispred nule.
Niske temperature često su najpresudniji činilac uspevanja voćaka. U našim ekološkim uslovima, voćke mogu tokom oštrih zima da budu izložene manjoj ili većoj opasnosti od mrazeva, od kojih mogu da im stradaju cvetni pupoljci ili razni drugi organi, a ponegde može doći i do potpunog izmrzavanja.
Voćke su naročito izložene opasnosti od niskih temperatura u prelaznim fenofazama iz zimskog mirovanja u vegetaciju i iz vegetacije u zimsko mirovanje.
Zimi često dolazi do delimičnog izmrzavanja tkiva voćaka, koje ima velike i nepovoljne posledice na biljke.
Pojedina tkiva nejednako su otporna prema mrazevima. U periodu zimskog mirovanja kao najotpornije tkivo voćka je kambijum, a onda mlado drvo, staro drvo, lika, kora i srž. Sa kretanjem vegetacije, tkiva naglo gube svoju otpornost i na osnovu ove pojave može se utvrditi kad su voćke stradale od mraza.
Pojedini organi voćaka su nejednako osetljivi na zimske temperature. Tako, dok nadzemni organi mogu da izdrže mraz i do -30 stepeni, pa i niže, dotle koren voćaka strada na oko -10. Cvetni pupoljci su osetljiviji na mraz od lisnih i drvenih pupoljaka, a cvetovi i zametnuti plodovi stradaju već na temperaturi od -2 do 1.
U toku jačih zima mogu nastati slabije ili jače povrede tkiva i pojedinih organa voćaka usled mraza. Tako mogu da izmrznu, u potpunosti ili delimično, cvetni pupoljci, nedozreli vrhovi mladara, tanje grančice u unutrašnjosti krune, koje su bile jače zasenjene ili grančice jače opterećene rodom predhodne vegetacije.
Mnoge posledice izazvanim niskim temperaturama mogu se izbeći preventivnim merama kao što su pravilan izbor položaja terena, odabir sorti koje su otporne na niske temperature, izbor podloge.
Zatim, potrebna je i primena agrotehničkih mera koje omogućavaju da se voćke održe u stanju što veće otpornosti na mrazeve. Agrotehničkim merama trebalo bi sprečiti prebujan rast letorasta, kasno završavanje vegetacije, jača oštećenja organa uzorkovana štetočinama… Kao efikasnom se pokazala mera krečenje debla i jačih skeletnih grana u jesen. Krečenje voćaka ima prednost, jer u proleće usporava kretanje vegetacije čime se smanjuje i mogućnost stradanja voćaka od kasnih prolećnih mrazeva.
Izvor: Dipl. inž. Snežana Janjić, PSSS Užice
