Emisije ugljen-dioksida menjale su se širom sveta tokom prošlih vekova. Međutim, ono što ostaje činjenica jeste da su od 19. veka najveće privrede ujedno i najveći emiteri, piše Bloomberg Adria.
Podaci naučne onlajn publikacije „Our World in Data“ prikazuju 15 najvećih emitera ugljen-dioksida (CO2) između 1850. i 2022. godine. Kao pionir industrijske revolucije, Ujedinjeno Kraljevstvo je provelo veći deo 19. veka na vrhu lestvice emisija ugljen-dioksida.
Međutim, 1888. godine Sjedinjene Američke Države su nadmašile UK, kao zemlja sa najviše emisija ugljen-dioksida.
Po okončanju Građanskog rata u SAD, ta zemlja je doživela značajno proširenje infrastrukture, dok se fokusirala na naseljavanje Zapada. Tako je pretekla Ujedinjeno Kraljevstvo. Zanimljivo je da su emisije CO2 u SAD tada bile male u poređenju sa današnjim. Na primer, trenutne emisije Kalifornije veće su od emisija cele zemlje 1888. godine.
Tokom prvih pet decenija 20. veka, SAD, UK i Nemačka su dominirale na vrhu liste. Pedesetih godina prošlog veka sa povećanjem trgovinskog saobraćaja, kao jedan od vodećih krivaca za velike emisije CO2, našao se i pomorski transport. Tokom istog perioda, s ekspanzijom Sovjetskog Saveza, Rusija je nadmašila Nemačku i postala druga država sveta po emisijama gasova sa efektom staklene bašte. Ali, već tada se nazire uspon Kine, koja je zauzela četvrto mesto.
Kina je na vrhu od 2006. godine. Ova azijska zemlja je tokom devedesetih godina prošlog veka, usled rasta industrije, drastično povećala emisije ugljenika, a istovremeno je došlo i do velikog rasta na Bliskom istoku zbog velike globalne potražnje za naftom. Kina je 2006. pretekla SAD kao država sa najvećim emisijama CO2, i od tada ne silazi sa vrha liste.
Zanimljivo je što se među 15 najvećih zagađivača u toj deceniji našao i sektor vazdušnog saobraćaja.
Kina je od tada nastavila sa stabilnim rastom emisija ugljenika i one su čak i više nego dvostruko veće od zagađenja američke industrije. Međutim, ako se posmatra kumulativno, SAD su u atmosferu ispustile daleko najviše ugljen-dioksida.
Što se Evrope tiče, njeni autori zelene agende, kao deo procesa dekarbonizacije, osmislili su najveći sistem za trgovanje emisijskim dozvolama (EU ETS), koji trenutno zahvata Fazu 4 dekarbonizacije od 2021. do 2030.
Do ove godine su, prema regulativi EU, u sistemu regulacije emisija CO2 morale da učestvuju tzv. energetski intenzivne industrije, poput proizvodnje cigle, cementa, papira i nafte, te gasna i avio industrija. Od 2024. u tu grupu ulazi i industrija brodskog transporta.
Evropski plan je da se emisije ugljen-dioksida smanje za 55 odsto do 2030. godine, u odnosu na referentnu 1990. godinu. Dobar znak je da je plan do 2020. uspeo da se ostvari, iako pogođen padom ekonomske aktivnosti zbog pandemije, ističu analitičari Bloomberg Adrije.
Iako se emisija ugljen-dioksida nije vratila na pretpandemijske nivoe, tempo snižavanja emisije je previše spor, te bi morao da se udvostruči kako bi se dostigao konačni cilj klimatske neutralnosti do 2050. godine.
Izvor: Bloomberg Adria
Foto: Bloomberg Adria, Envato
